HISTORIA GMINY SŁAWNO

NAJWAŻNIEJSZE DATY I WYDARZENIA:

• w IX w. powstają grodziska słowiańskie (m.in. w Sławsku – Stare Sławno), w tym okresie pojawiają się na Pomorzu Środkowym pierwsze elementy stosunków feudalnych,
• na pocz. XII w. książęta sławieńscy uznają zwierzchnictwo duńskie,
• na rok 1119 r. określono przypuszczalny początek dynastii sławieńskiej. „Rocznik świętokrzyski dawny” podaje, że w tym roku Bolesław Krzywousty pokonał dwóch książąt pomorskich (przypuszczalnie jeden z nich to ojciec Racibora I),
• uznanie zwierzchnictwa księcia polskiego przez książąt zachodniopomorskich i sławieńskich i przyjęcie chrześcijaństwa z rąk duchowieństwa wielkopolskiego,
• w 1185 r. Raciobr I książę sławieński, fundator zakonu Joannitów w Sławnie (od jego imienia książęta sławieńskie nazywa się w literaturze przedmiotu Raciborzycami, a joannici otrzymali siedzibę w grodzie w Starym Sławnie),
• w XIII w. Ziemia Sławieńska wielokrotnie zmieniła swoją przynależność; wchodziła w skład Pomorza Zachodniego, Pomorza Wschodniego, Rugii i Brandenburgii. Pełniła rolę pogranicza między Pomorzem Wschodnim i Zachodnim,
• w XIII/XIV w. wśród posiadłości ziemskich Sławna wymieniane jest Warszkowo, w tym okresie istnieją już m.in. wsie rycerskie: Tychowo, Kwasowo, Bobrowice, Rzyszczewo,
• w latach 1225/26 r. książę gdański Świętopełk odebrał ziemię sławieńską księstwu zachodniopomorskiemu,
• w 1227 r. w wyniku upadku zwierzchnictwa duńskiego nad Pomorzem Zachodnim ziemia sławieńska została włączona do księstwa uznamsko-szczecińskiego,
• w roku 1235 ziemia sławieńska i słupska zostały włączone do diecezji gnieźnieńskiej, przy czym ziemia sławieńska jedynie przejściowo (w 1236 r. wróciła pod jurysdykcję biskupa kamieńskiego),
• w roku 1236 okręg parafialny kościoła w Sławnie obejmował wsie Tychowo, Malyn (zaginiona), Kosierzewo, Kwasowo, Noskowo, Wrześnica, Janiewice, Nosalin. Sławieński kościół parafialny (podobnie jak w innych ośrodkach grodowych) zlokalizowany był na terenie osady przygrodowej, w obrębie dzisiejszej wsi Sławsko (Stare Sławno) na zboczu Wieprzy,
• w 1277 r. Wiesław II książę rugijski sprzedaje ziemię sławieńską margrabiemu brandenburskiemu linii askańskiej,
• w roku 1283 ponowne przyłączono ziemię sławieńską do Pomorza Gdańskiego,
• w 1294 r. ziemię sławieńską objął książę wielkopolski Przemysław II,
• w latach 1296-1309 r. źródła wymieniają pierwszego komtura joannickiego Jana,
• w 1306 r. ziemię sławieńską opanowali margrabiowie brandenburscy,
• w 1307 r. Święcowie (ród możnowładczy ziemi słupskiej) w sporze Brandenburgii z Władysławem Łokietkiem przechodzi na stronę Marchii zyskując w zamian ziemię darłowską, sławieńską i polanowską,
• w 1316 r. nastąpił powrót zwierzchnictwa księstwa wołogoskiego (Święcowie uznali zwierzchnictwo zachodniopomorskie),
• na pocz. XIV w. po wygaśnięciu dynastii askańskiej (1319 r.) Marchię Brandenburską przejęli Wittelsbachowie,
• w 1357 r. zanika ród Święców,
• w 1372 r. dokonano podziału księstwa Wołogoskiego (wzdłuż Świny) na bogatszą część zachodnią wraz z księstwem Rugii i wschodnią Księstwo Słupskie (Bogusław V),
• w 1390 r. Warcisław VII składa w Pyzdrach hołd lenny Władysławowi Jagielle,
• w roku 1423 nastąpiło zjednoczenie całego Pomorza pod władzą Bogusława X, co przyniosło doniosłe reformy wewnętrzne (gospodarka, administracja, sądownictwo),
• w 1427 r. Sławno przystępuje (na 10 lat) do sojuszu miast pomorskich (Nowogard, Gryfice, Trzebiatów, Wolin, Kamień, Słupsk, Darłowo, Białogard, Koszalin, Kołobrzeg), wzmacniając tym samym swoją pozycję,
• w 1454 r. zakon krzyżacki sprzedał Nową Marchię (za 40.000 guldenów) elektorowi brandenburskiemu – Fryderykowi,
• w roku 1523 po śmierci Bogusława X nastąpił ponowny podział na księstwo szczecińskie i wołogoskie, nastąpiła reformacja i sekularyzacja dóbr kościelnych,
• w latach 1618-1648 trwała wojna trzydziestoletnia, co spowodowało wkroczenie na teren księstwa wojsk cesarskich Wallensteina,
• w 1625 r. nastapiło ponowne zjednoczenie ziem za Bogusława XIV,
• w 1637 r. zmarł ostatni Gryfita Bogusław XIV,
• w 1648 r. zawarto tzw. pokój wersalski, Sławno wraz z wschodnią częścią księstwa pomorskiego przechodzi pod panowanie Brandenburgii (wcielone w życie w 1653 r. na mocy recesu granicznego między Szwecją i Brandenburgią),
• od 2 poł. XVII w. nastepował powolny proces połączenia się w jeden organizm państwowy Pomorza, Nowej Marchii oraz dawnych posiadłości brandenburskich, a całość podporządkowano władzom centralnym w Berlinie,
• w latach 1713-1740 r. miała miejsce reforma miejska za panowania Fryderyka Wilhelma I, która zniosła samorządność komunalną (miasta zostały nijako „upaństwowione”), nastąpił też merkantylizm pruski, polegający na ścisłej kontroli i ingerencji państwowej w rozwój przemysłu i handlu (nasilona po zakończeniu wojny siedmioletniej 1756-1763), miały też miejsce reformy epoki fryderycjańskiej; m.in. wprowadzenie obowiązku szkolnego, akcja kolonizacyjna (m.in. Radosław) wschodnich rubieży państwa pruskiego,
• od 1720 r. całe Pomorze i Nowa Marchia dostały się pod panowanie króla pruskiego (Fryderyka Wilhelma I), a w państwie powołano urzędy nadzorujące dochody skarbowe (w tym tzw. kamerę wojenną), powiaty zarządzane przez landratów (urzędników państwowych); własność opierała się na majątkach szlacheckich, domenach państwowych i miastach,
• od 1764 r. rozpoczęto oddzielanie gruntów chłopskich od folwarcznych oraz dokonano uwłaszczenia chłopów w dobrach państwowych (tzw. separacja gruntów),
• w roku 1807 w okresie wojen napoleońskich ucierpiało m. in. Sławno i Bobrowiczki; zniesiono poddaństwo osobiste chłopów (reformy ustrojowe i rolne Steina-Hardenberga), potwierdzone edyktem z 1811 r. z prawem własności ziemi, które obwarowane jednak zostało przepisami dotyczącymi przekazywaniem części ziemi chłopskiej majątkom junkierskim. Powyższe uwarunkowania przyczyniły się do kształtowania wielkoobszarowej własności szlacheckiej; w owym czasie stosunek własności dworskiej do chłopskiej wynosił około 1:1. Wiele majątków szlacheckich przeszło w ręce mieszczan i urzędów, a części wsi domenalnych była wydzierżawiana lub sprzedawana,
• w 1815 r. dokonano kolejnej reformy administracyjnej, wprowadzając podział na prowincje, retencje i powiaty,
• w 2 poł. XIX w. w wyniku uwłaszczenia chłopów wzrósł obszar majątków (z gospodarką hodowlaną) kosztem gospodarstw chłopskich, które uwolnione z pańszczyzny musiały gospodarować na niewielkich posiadłościach,
• 1874 r. – książęta Hohenzollern-Sigmaringen w uznaniu ich wkładu w zwycięskiej wojnie z Francją (1870-71) otrzymują środki na zakup majętności na wschodnich rubieżach Prus. Nabywają m.in. dobra janiewickie, żukowskie, łętowskie z bogatymi rewirami leśnymi.
• 1878 r. – uruchomienie linii kolejowej ze Szczecina do Gdańska.
• 1908 r. – otwarcie linii kolejowej na trasie Sławno-Słupsk.
• 1918 r. – po zakończeniu I wojny światowej kryzys majątków junkiersko-obszarniczych. W 1928 każdy hektar użytku rolnego był zadłużony na 575 marek. W powiecie sławieńskim udział własności obszarniczej był najniższy w rejencji (1907 r. – 33,6%; 1933 – 27,5%). Wzrasta znaczenie gospodarstw chłopskich o areale 5-20 ha (1933 r. – 44,5%).
• 1919 r. – ustawa osadnicza przyspiesza parcelacje wielu majątków ziemskich.
• 1928 r. – likwidacja tzw. obszarów dworskich (istniejących od 1918 r.), zostały one połączone z najbliższą gminą chłopską.
• 1933 r. – hitlerowska ustawa rolna o budowie „stanu żywicielskiego rzeszy” stanowiąca 3 główne cele: samowystarczalność żywnościowa, zwiększenie potencjału demograficznego, stworzenie stabilnego elektoratu państwa faszystowskiego.
• wieś chłopska – pełnorolna stanowiła ostoję wpływów NSDAP stąd też takie kredyty dla osadników, pomoc materiałowa przy inwestycjach, elektryfikacja (tzw. pomoc dla Wschodu „Osthilfe”). Na terenie gminy Sławno tego typu przykład stanowi Brzeście powstałe na wykupionych gruntach Hohensollern-Sigmaringen (w grudniu 1931 r. książęta Hohensollern-Sigmaringen sprzedali podupadające dobra (13.500 ha z żywym i martwym inwentarzem za około 15 tys. marek) berlińskiemu towarzystwu osadniczemu „Pommersche - Siedlungsgesellschaft, które przeprowadziło największą na tym obszarze akcję osadniczą), kolonia Boleszewo, Smardzewo, Gwiazdówko,
• przemysł, rzemiosło i handel odznaczyły się drobnotowarowością w 3.201 różnego typu zakładach pracowało zaledwie 8.724 osób,
• 1945 r. – po zakończeniu II wojny światowej Armia Czerwona przejęła większość folwarków gminy Sławno, tworząc w nich wojskowe kołchozy; w 1948 r. w powiecie sławieńskim posiadali ich 27; okres ten większym stopniu przyczynił się do destrukcji dawnych zespołów folwarczno - rezydencyjno-państwowych (np. Tychowo); wsie chłopskie zasiedlane przez polskich osadników,
• 1950 r. – przejęcie majątków przez administrację polską, powstawanie PGR-ów,
• 1 stycznia 1973 r. – powołanie Gminy Sławno w obecnym kształcie terytorialnym,
• 2 poł. lat 80-tych – połączenie Gminy i Miasta Sławno w jedną jednostkę samorządu terytorialnego,
• 1989 r. – przeprowadzono wybory do samorządów terytorialnych, wybory do Rady Miasta i Gminy Sławno,
• od 1991 r. – likwidacja PGR-ów,
• 21 września 1991 r. – Rada Miasta i Gminy podjęła uchwałę o podziale samorządu miejsko-gminnego na dwa odrębne samorządy,
• luty 1992 r. – wybory uzupełniające do Rady Gminy Sławno,
• 5 marca 1992 r. – pierwsze posiedzenie Rady Gminy Sławno, podczas którego wójtem wybrano Wojciecha Stefanowskiego,
• 1992-2010 r. – Wojciech Stefanowski sprawuje funkcję wójta 5 kadencji, w tym czasie Przewodniczącymi Rady Gminy Sławno byli kolejno: Ryszard Kozłowski (1992-94), Janusz Burchardt (1994-98), Stefan Łoś (1998-2002 i 2002-2006), Jan Franas (2006-2010),
• 1 stycznia 1996 r. – przejęcie oświaty przez Gminę Sławno od Kuratorium Oświaty w Słupsku,
• 2010 r. – Wójtem Gminy Sławno został wybrany Ryszard Stachowiak, a Przewodniczącą Rady Gminy – Marta Hołowata,
• 2014 r. – Ryszard Stachowiak został ponownie wybrany Wójtem Gminy Sławno, a Marta Hołowata ponownie piastuje funkcję Przewodniczącej Rady Gminy Sławno,
• 11 marca 2016 r. podpisano akt notarialny dotyczący przekazania budynku przy ul. I Pułku Ułanów 11 w Sławnie (tzw. Willi A. Schulza, byłej siedziby szkoły zawodowej - "pałacyku") przez Powiat Sławieński na rzecz Gminy Sławno z przeznaczenim na cel publiczny - utworzenie siedziby Urzędu Gminy Sławno,
• 2018 r. Wójtem Gminy Sławno został wybrany Ryszard Stachowiak, a Przewodniczącą Rady Gminy – Marta Hołowata,
• 1 marca 2022 r. Urząd Gminy Sławno rozpoczął funkcjonowanie w nowej siedzibie przy ul. I Pułku Ułanów 11 w Sławnie, a jego symboliczne otwarcie miało miejsce 3 czerwca 2022 r. podczas obchodów związanych z 30-leciem funkcjonowania Gminy Sławno, z kolei Ogród Różany Mieszkańców Gminy Sławno Rosarium "Pałacyk" oficjalnie otwarto w dniu 1 lipca 2023 r. Honorowymi Ambasadorami Rosarium zostało Polskie Towarzystwo Różane oraz Małgorzata Hołub-Kowalik,
• 7 kwietnia 2024 r. Wójtem Gminy Sławno został wybrany Krzysztof Jędrzejczyk, który objął swoją funkcję w dniu 6 maja 2024 r. Tego samego dnia Przewodniczącą Rady Gminy Sławno została Marta Hołowata.